عناصر کمیاب:
عناصر کمیاب ضروری برای زندگی مواردی هستند که بطور کلی در بدن در میکروگرم در گرم از هر بافت دیده می شوند
که معمولاً به مقدار میلی گرم در روز مورد نیاز انسان است. این عناصر عبارتند از مس ، آهن ، منگنز و روی. عملکردهای
بیوشیمیایی ویژه برای هر یک از این مواد معدنی یافت شده است. از آنجا که منیزیم بسیاری از ویژگی های عناصر کمیاب
را داراست ، در این گروه از عناصر قرار می گیرد.
: عنصر مس
مس ، ماده معدنی که جز عناصر کمیاب است و انسان به مقدار بسیار کمی از آن احتیاج دارد. مس سومین ماده معدنی
فراوان در بدن است ، اما اغلب با کمبود آن در رژیم غذایی افراد مواجه هستیم، زیرا منابع غذایی سرشار از این ماده معدنی
همیشه به طور مکرر خورده نمی شوند. با این حال ، کمبود مس بسیار نادر است و بیشتر در موارد بی اشتهایی شدید ،
گرسنگی یا مشکلات نادر کلیه مشاهده می شود. بدن انسان تقریباً 100 تا 500 میلی گرم مس دارد ، اما نقش آن بسیار
مهم است ، زیرا به عنوان یک کوفاکتور برای آنزیم های درگیر در هموگلوبین و تشکیل کلاژن عمل می کند و در ترکیب
آهن در ساختار هموگلوبین نقش دارد.
:آهن
آهن یکی از فراوان ترین فلزات روی زمین است که برای اکثر اشکال زندگی و فیزیولوژی طبیعی انسان ضروری است. آهن
بخشی جدایی ناپذیر بسیاری از پروتئین ها و آنزیم هایی است که باعث حفظ سامتی می شوند. در انسان ، آهن عنصر
اساسی پروتئین های دخیل در انتقال اکسیژن است. همچنین برای تنظیم رشد و تفکیک سلول ها ضروری است. کمبود
آهن ارسال اکسیژن به سلول ها را محدود کرده و در نتیجه باعث خستگی ، عملکرد نامناسب و کاهش ایمنی بدن می گردد.
از طرف دیگر ، مقادیر بیش از حد آهن می تواند منجر به مسمومیت و حتی مرگ شود
: منگنز
منگنز عنصری معدنی و کمیاب است که نقش بسیار مهمی در بدن ایفا می کند. این ماده در متابولیسم غذا ، عملکرد
طبیعی سیستم عصبی ، در تشکیل هورمون تیروکسین برای غده تیروئید و در تولید هورمونهای جنسی کمک می کند.
منگنز به عنوان یک آنتی اکسیدان برای جلوگیری از سرطان و بیماری های قلبی عمل می کند. بیشتر افراد از نظر منگنز
کمبود ندارند.
:روی
روی ماده معدنی مهمی است که در انواع فرایندها در بدن از آن استفاده می شود. این ماده در موارد بسیاری از قبیل
ساخت DNA ، بهبود زخم ها ، حفظ سیستم ایمنی قوی ، مبارزه با سرماخوردگی ، گرگرفتگی و سایر عفونت ها ، مورد استفاده
قرار می گیرد. روی برای عملکرد مناسب سیستم تولید مثل مردان بسیار مهم است. این ماده در فرآیندی نقش دارد که
به تعداد نرمال اسپرم و تنظیم متابولیسم تستوسترون و تحریک جنسی کمک می کند. همچنین اعتقاد بر این است که
باعث افزایش باروری در مردان و زنان می شود. بدن انسان به تنهایی روی تولید نمی کند ، بنابراین باید از منابع خارجی
تامین شود. ماده معدنی روی هم در منابع غذایی حیوانی و هم در گیاهی یافت می شود ، اما سرشارترین منبع روی از
منابع غذایی حیوانی است.
:منیزیم
منیزیم ، یک ماده معدنی و فلزی سفید رنگ است که در طبیعت به وفور یافت می شود ، بدن انسان تقریباً یک اونس
منیزیم دارد که بیشتر آن در استخوان ها و ماهیچه هاست. منیزیم هم در منابع گیاهی و هم در منابع حیوانی یافت می
شود ، اما منابع گیاهی سرشارترین منبع منیزیم هستند. منیزیم یکی از مهمترین مواد معدنی ضد پیری است و برای جذب
کلسیم و ویتامین C و همچنین کمک به متابولیسم فسفر ، سدیم و پتاسیم بسیار مهم است. به طور کلی ، منیزیم به
تبدیل قند خون به انرژی کمک می کند و برای عملکرد مؤثر اعصاب و ماهیچه ها لازم است. اغلب از آن به عنوان ماده
معدنی ضد استرس یاد می شود. بسیاری از مردم دچار کمبود این ماده معدنی هستند زیرا از طرفی فقط به مواد غدایی
فرآوری شده اکتفا می کنند و از طرفی منیزیم به راحتی در اثر استرس ، برخی بیماری ها و داروها و فعالیت بدنی شدید
دفع می شود. افراد الکلی نیز معمولاً دچار کمبود این ماده معدنی هستند.
:سلنیوم
سلنیوم یک ماده معدنی کمیاب است که برای سامتی بسیار ضروری است اما فقط به مقادیر اندک مورد نیاز است.
سلنیوم برای ساختن سلنوپروتئین ها ، که از مهمترین آنزیم های آنتی اکسیدانی هستند ، در پروتئین ها گنجانیده شده
است. خاصیت آنتی اکسیدانی سلنوپروتئینها به جلوگیری از آسیب سلولی ناشی از رادیکالهای آزاد کمک می کند. رادیکال
های آزاد در ایجاد بیماری های مزمن مانند سرطان و بیماری های قلبی نقش دارند . سایر سلنوپروتئین ها به تنظیم عملکرد
تیروئید و سیستم ایمنی بدن کمک می کنند.
:کلسیم
کلسیم یکی از فراوان ترین عناصر موجود در زمین و همچنین بدن انسان است. این ماده نقش بسیار مهمی در اجرای
سیگنالینگ فرآیندهای بیوشیمیایی در سلول ها ، کنترل انقباضات عضلانی ، شروع سنتز DNA و ساخت استخوان ها دارد.
سیستم اسکلتی 99 ٪ کلسیم بدن را در خود جای داده و 1٪ دیگر در جریان خون درگردش است. بیشتر افراد بالغ فقط نیمی
از کلسیم مورد نیاز روزانه را دریافت می کنند. کلسیم بدون ویتامین D. قابل جذب نیست. این ماده معدنی مهم، برای
سامتی و عملکرد بدن ضروری است.
:فسفر
فسفر دومین ماده معدنی فراوان در بدن است و 85 ٪ از آن در استخوان ها یافت می شود. بقیه فسفر بدن در خون ،
مایعات اطراف سلول ها و در اندام های مختلفی مانند قلب ، کلیه ها ، مغز و عضات و جاهایی که در بسیاری از کارکردهای
مهم دخیل است، یافت می شود . هدف اصلی آن ساختن استخوان ها و دندان های قوی است ، اما این ماده معدنی
عما به وسیله هر سلول در بدن استفاده می شود.
:پتاسیم
پتاسیم یکی از مواد مغذی مورد نیاز بدن است. این ماده ی معدنی موجب افزایش شادابی و تحرک در فرد می شود، فشار خون بالا را کنترل می کند و خطر ابتلا به سکته ی مغزی را کاهش می دهد .خوردن مواد غذایى که منبع پتاسیم هستند، بسیار ضرورى است. برای دریافت میزان کافی از پتاسیم باید رژیم غذایی سالم و متعادلی داشت.
